De kennis en de kwaliteit van alle vakgebieden laat te wensen over. Het opleidingsniveau ligt tegenwoordig veel lager omdat de opleidingsinstituten zich aanpassen aan de ontwikkelingen binnen het onderwijs (weinig interesse, veel uitval van leerlingen en/of overstappen naar andere opleidingen, die beter worden betaald).
Hierdoor floreren de betere adviseurs en inspectiebureaus, die corrigerend zijn en zorgen dat installaties aan de normen en eisen van de opdrachtgever voldoen. Heden ten dage wordt het grootste gedeelte van de installaties en bouwwerken niet of slecht opgeleverd. Uiteindelijk blijft de opdrachtgever met de gebreken zitten wat resulteert in een niet gebudgetteerde onderhoudspost voor de beheerder. Het juridisch traject wat dan moet worden gevolgd vergt veel inspanningen, kosten, ergernis, teleurstellingen en tijd (te denken in jaren).
Rechters en arbiters zijn o.a. gehouden de schijn van belangenverstrengeling te vermijden.
Het verleden heeft bewezen dat de hele bouwwereld aan elkaar hangt van afspraken die onderling worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan de zaak “Bouwfraude” waarin is komen vast te staan dat er “maffia praktijken” een normale gang van zaken waren en nog steeds worden toegepast.
De onafhankelijkheid en integriteitfeit van de arbiters van de RvA, kan nooit worden gewaarborgd. Immers alle betrokken arbiters komen uit de bouwwereld. Ze hebben functies in het bedrijfsleven en zitten in veel bouwcommissies en onderhouden contacten met architecten, adviseurs, aannemers, opdrachtgevers door te “netwerken” waarvan hun inkomsten en andere vergoedingen afhankelijk zijn of zich in natura kunnen laten uitbetalen. De schijn van belangenverstrengeling* is hiermede vast komen te staan.
Een niet onbelangrijke factor in het juridisch traject is de ervaring in de materie van de aangewezen advocaat die men krijgt toegewezen en of deze niet herhaaldelijk wordt vervangen door de ondersteunende rechtsbijstandpartij of advocatenkantoor.
Bouwfouten worden voorkomen door van te voren alle normen, de kwaliteit (van materiaal en in te zetten mankracht) en wensen van de opdrachtgever in het Programma van Eisen en in het bestek op te nemen en tijdens de uitvoering daar toezicht op te houden, te toetsen en indien nodig daarop corrigerende maatregelen te identificeren, toe te passen en blijvend te volgen.
Vooraf aan de opdracht dient de opdrachtgever / adviseurs met de aannemer om de tafel te gaan zitten om:
- de eventuele posten welke om budgettaire redenen niet in opdracht worden gegeven te bespreken, te verrekenen en de inschrijfstaten aan te passen;
- de te verwachtte kwaliteit (materiaal en inzet van de mankracht) welke wordt verwacht te bespreken en deze te vast te leggen in een in te dienen Plan van Aanpak;
- de namen en de kwaliteit van de onderaannemers die hij voorstelt en zullen worden ingezet;
- het ter goedkeuring in te dienen van een gedetailleerde openbegroting welk ten grondslag zal liggen voor verrekening van meer- en minderwerk;
- een voorlopige planning;
- de veiligheid welke bij de uitvoering dient te worden gegarandeerd en zal worden gehandhaafd;
- de opleveringsprocedure waarin een de beheerdocumentatie een belangrijk onderdeel zal gaan uitmaken.
Deze aanvullende aanbestedingseisen en -procedure dient In het bestek te zijn opgenomen. Met de aannemer met de laagste inschrijving zal bovengenoemd gesprek voor opdracht plaats moeten vinden. De afspraken, plan van aanpak en planning dienen vastgelegd te worden in een aanbestedingsnotitie welke na goedkeuring als contractstuk zal worden toegevoegd. Verder dient in het bestek te zijn vastgelegd dat de opdrachtgever ten allen tijde gerechtigd is, nadat hij geen overeenstemming heeft over de bovengenoemde zaken de tweede inschrijver uit te nodigen voor een gesprek.
Tijdens de voorbereiding en uitvoering van de werkzaamheden dienen de werktekeningen, montagevoorschriften, documentatie, onderhoudsvoorschriften op deze eisen te worden getoetst en gecontroleerd. Het meer- en minderwerk dient aan de hand van de gehanteerde normen, opslagen, kortingen, e.d. zoals aangegeven zijn in de openbegrotingen te worden beoordeeld.
Het voorlaatste betalingstermijn dient pas te worden vrijgegeven als de her-opneming is goedgekeurd nadat alle restpunten zijn verwerkt en de goedgekeurde revisietekeningen en de beheerdocumenten zijn overhandigd. Het laatste betalingstermijn van het werk wordt na opneming en nadat de nagekomen restpunten zijn verwerkt van het garantietermijn vrijgegeven en definitief opgeleverd. De bankgarantie wordt na de oplevering terug gestuurd.
Een negatieve ontwikkeling in de bouwwereld is dat de opdrachtgever wordt verplicht het hele project (alle disciplines) onder te brengen bij één bouwkundige of civiele aannemer door de Europese regelgeving voor het aanbesteden van werken. Deze kan de werkzaamheden van verschillende disciplines niet overzien en zal er alles aan doen om de kosten zo laag mogelijk te houden door (minder kwalitatieve) onderaannemers opdracht te verlenen en deze onder druk te zetten en te houden.
Doordat de hoofdaannemer zich strikt aan een omschrijving uit het bestek houdt zullen de niet genoemde eisen in het bestek, zoals de normen, kwaliteit e.d. niet worden benoemd, niet worden uitgevoerd en zelfs niet worden opgemerkt ook al denkt de opdrachtgever een aannemer in huis te hebben gehaald voor een specialistisch bouwwerk.
Mede door deze ontwikkeling worden bouwgebreken in de hand gewerkt. Heden ten dage worden specialistische werkzaamheden door eigen personeel van de totaal aannemer (bijv. timmerlieden) uitgevoerd. De gebreken komen bij de eerste opneming naar boven nadat de installaties zijn getest en beproefd. Herstelwerkzaamheden vertragen het gehele bouwproces en de bouwfasen die daarna aansluitend aan het bouwproces moeten worden uitgevoerd.
De installaties tijdens de bouwvergaderingen komen er bekaaid af. Het onderbrengen bij één aannemer is ook een vertragende factor omdat alles via de bouwkundige aannemer dient te lopen. De bouwkundige aannemers kunnen geen toezicht houden op de installaties. Betaald de hoofdaannemer zijn onderaannemers niet dan wordt er niet op tijd opgeleverd en delen geheel niet afgemaakt. De opdrachtgever is uiteindelijk de dupe. Bankgaranties dienen daarom altijd een onderdeel van de contractstukken te zijn.
* Belangenverstrengeling duidt op een situatie waarbij iemand meerdere belangen indient die een zodanige invloed op elkaar kunnen uitoefenen dat de integriteit van het een of het andere belang in het geding komt.